Tuesday, July 13, 2010

Livingstone!

Zambia national holiday ni hnih leh weekend inzawm remchangah hmangin July 4 - 6, 2010 khan kan hmun tlawh chak em em thin Livingstone chu kan tlawh ve ta hlawl mai! Kan thawhpui Watsons chhungkua leh Hans te nupa nen, keini telin chhungkaw thum chu phur takin he Zambia tourists' capital lam pan hian kan inkhalh chhuak a. Livingstone hi, Chikankata bialtu Southern Province headquarters a nih avang leh, kawng tha taka kal kan nih avangin hahdam takin darkar nga chhungin kan thleng a ni. Kan thleng chu a hmun a lo nuam khawp mai. Livingstone hmingthanna thenkhatte chu Scottish explorer, doctor, scientist leh missionary Dr David Livingstone-a lo chettlatna hmun leh ama hming chawia he khua hi din a nih avang te, khawvela tuikhawhthla mawi leh ropui Victoria Falls awmna a nih vang te, Mosi-O-Tunya Game Park awmna a nih avangte hi a ni ber awm e. Vanneihthlak takin, tlawh kan duh em em Livingstone Museum tih loh chu, hmun hmingthang leh pawimawh zualte te hi kan tlawh kim thei a. Thlalak thenkhat ka han pholang e.
Thlen In Green Tree Lodge:
Kan thlenna hmun 'Green Tree Lodge'. Chhungkua te tein chalet hran theuh kan nei a. Khawsak mamawh chikim tunlai tak tak a awm ve. A neitupa hi Kristian tha tak a nih avangin 'missionary discount' in min thleng zui a, kan vannei khawp mai.


Kan chhungkua chalet hi 'Bee-eater Chalet' tiin a hming an vuah a, sava chikhat hming chawia an phuah a ni e. Tihian hlo bet hmuna kan fate infiam kan nupain kan thlir thin.

Tuallaiah hian tuichenna a awm a. Mahse thlasik khawvawh lai a nih avangin, kan fate pawhin tui chen chak hle mahse, kan khap ta mai. A kam velah erawh hlim takin nilum an ai a, an inkawm hlim thei a ni.

Marcus-a hian thawmhnaw lum haa nilum ai chungin swimming pool hi a thlir doh doh thin.

Tu nghawng nge sei zawk tiin kan fapa hian a nghawng a tisei ve a nih hi!

Kan thlenna hmuna Ei-inna hmun. Nu berin breakfast a ei lai.


Victoria Falls:
Missionary ropui Dr. David Livingstone-a sulhnu te chhuiin a lim bulah chhungkuain thla te kan la ve thei a, Pathian hnenah lawmthu kan sawi.

Victorial Falls hi a bul hnai hmun tam takah thlirna hmun an siam a. Chumi hmun pakhat atanga a lan dan chu hei hi a ni e.

Thlasik thal khawro lai pawhin tui hi a tam em em tho mai a. A khawhthlakna kham hi a zauin a sang bawk nen, force na taka tui khawhtla lo let chho leh si per hi sang takah invawr chho lehin a rawn tla leh lam chu ruah ang maiin a rawn sur ta a. He ruahsur a siam hi a kham ko lehlam atangin huh hnapin a do theih a ni. Chhum leh chhimbal mawi em em a siam bawk thin.

Victorial Falls siamtu hi Zambezi River a ni a. Hetia Victoria Falls a thlen hma chhak maiah hi chuan lui tui hi dam leh nem takin a luang a. Khualzinte pawh hetiang hian ralmuang takin lawngah an tualchai a, tlai ni tla tur mawi em em mai chu an thlir thin a ni. He thlalak hi zanriah kan eihona Waterfront Restaurant atanga ka lak a ni e.

Waterfront Restaurant-ah hian keini chhungkaw thum bakah, Peter (Chikankata volunteer from Australia), Adam & Ross (Chikankata attached medical students from UK) te nen hlim takin zanriah kan kil ho a ni.

Victoria Falls hmuchhuaktu Dr. David Livingstone-a chuan he tuikhawhthla mawi em em mai a hmuh hian khatih hun laia ram ni tla seng loa roreltu ni mek Queen Victoria chawimawi nan 'Victoria Falls' tiin a phuah a. Mahni chu intheihnghilhin a hming puttir lo mahse, a khawpui mawi leh thangduang em em chu amah chawimawi let ve nan 'Livingstone' tih puttir a ni ve ta thung a ni. Kham lehlam atang hian a lang chiangin a mawi khawp mai.

The three families with Peter (red shirt). From your left to right are Erin, Dr Deryn, Anthony, Emely, Mapuii, Marcus, Melissa, Peter, and myself. Chris (Erin's husband) is the cameraman.

Tuikhawhthla si per rawn let chho leh hi chhum mawi takah insiamin ral lehlamah he chhum ruah hi a do theih a ni. Hetianga tuikhawhthla thawm hi a rin em avanga leh meikhu ang maia chhum a insiam avang hian a ram mite chuan hming hran an neih tir a, 'Mosi-O-Tunya' an ti. 'The Smoke that Thunders' tihna a ni e. Ral lehlam mai hi Zimbabwe ram chhung a ni tawh a, lung vawm phak hleka hla a ni tawh.

Ka fanu nen pawh huaisen chhuahin kham koah kalin he ruah hi kan va do ve zuai a, a nu'n thla min lo laksak hman a nih hi. Tihian helai hmunah hi chuan kumtluanin ruah a sur tihna a nih chu.
Mak tak mai chu tui khawhthlakna lengkir sang tak ko maiah hian li lian tak mihring pawh chen theihna 'Dead Pool' an tih chu a awm a. He lia mihring chengte hi tui hian a len thlak daih duh hmel nain a len thla ngai tlat lo. Huaisen deuh te chu an cheng fo. Keini chu hetia pafa zaa a him tawk china dai hi kan duh tawk mai e. Mawng tiza tham chu a ni tho mai.

Waterfront Restaurant leihkapuiah kan chhungkuain thla kan la. Tlai nitla thlir chunga zanriah kan kil chu!

Mosi-O-Tunya National Game Park:
This is Kirsten Watters (on your left hand side) and her twin siter Dr Deryn Watson, who happens to be my colleague. Kirsten Watters, who is both South African and British citizen, also a PhD student in University of Kent and her friend Claire Luscombe, London (sorry not in the photo) both sponsor our family trip to the Game Park. Kirsten and Claire thank you so much. You make such a lovely family day for us.

On our drive to the Game Park, we were together on three open game vehicles with a group of American students. Stop for drinks on the banks of the mighty Zambezi River.

Motor hi sang hle mahse a pa thingkung lawn theih an chhun a, hnehsawh takin an lawn kai zung zung mai. Kan bul vela zawng te pawhin tluk lo inti takin an lo thlir dauh dauh. Ha ha ha!

He mi ni hian damsam mang lo chung pawhin kan fapa hian a changtupa nih a hauh ran tho mai a ni.

Hei hi chu Reptile Park a ni a. A him chin atangin tihian kan chhungkaw thum chhangchhe bawr tak chu nuam ti takin kan vak kual vel a ni.

Emely pawh a pa Anthony an a pawm lai chuan a huaisen khawp mai, crocrodile naute chu a hlau miah lo. Hemi ni hian Zambia rama rul an neih chu a chikimin kan hmu. Thenkhatin an hlauh takin thlalak ka dah lo mai.

Hauuuu!! Lei (tongue) a lo nei reng reng hlei nem mawle crocrodile hian! Crocrodile hi ransaah chuan an thianghlim lo ber ang, an awm duhna tui a bal a, an thil ei duhzawng pawh a tawp. Puar el euha chaw vawi khat an ei hian thla khat an daih. Tichuan nilumah inpho er er chungin an chawei kha an pumpui an digest tir mai tawh thin a ni. Ei leh nilum ai der der bak hnathawh an nei lo. Chuti chung chuan mihring dam chen aia rei mah an dam thung. An lifestyle ang hi ti ve ngawt ila, thisen sang, lung na leh zunthluma kan thih thuai ka ring! Hei vang hi a ni a, African ho chuan crocrodile sa, a bikin a thau hi immune system tihchakna damdawiah a tha an tih chu. A cure for AIDS!? A sa hi kan zanriah eina Waterfront Restaurant-ah pawh an serve a, white meat a ni a, a hmelah leh a taste-ah pawh arsa a ang khawp mai, an ti a ei te'n!

He crocrodile hi ka pu rual kum 80-a upa a nih hi! A ha te hi a bal (thlawn) ve lo. Crocrodile sa ei hi tourist hausa tak takin an intihmuh a. Kei chuan Uisa ka thlang zawk fe. Uisa ei hi zahthlak a lo ni love. Taste bud a inang lo mai a ni e.

Hei hi Impala a ni a, Mizo tawngin enge a nih ka hre tlat lo, Saza? Sazuk? Kan hmuh lai hian a sa tui dan tur ringawt kan lo hisap pek a nih chu, keini Mizo nu leh pa chuan!

Zebra tla lai. Kan guide chuan an zingah hian rai lai a awmin a sawi a, a eng ber hi nge ka hre ta lo. Zebra rawng hi engtin nge sawi ila dik zawk ang? A varah a dumin a tial nge a dumah a varin a tial? Han inrinsiak ila!

Giraffe. An nghawng hi a sei viau nain mihring ring ruh neih zat pasarih tho an nei asin!

Giraffe hi a zaidam a, thla pawh tihian kan lakpui ngam a ni.

Kan vannei a, khawmuala hippo lenglai kan tawng nawlh mai. Tuiah deuh zel a ni an chen. Kan guide chuan kum nga chhunga hippo tuala leng lai ka vawi khat hmuhna a ti. Khawmualah an tuan muang a, tuiah chuan chak tak an nih avangin tuiah an hlauhawm.

Sai rual. Kan naupan laia kan in luah vaiten thinghnuk atana an chhawr thin 'Nghoseia' ni awm tak te pawh an awm.

Thenkhat nghawng a sei a, thenkhat erawhin a vang lam an thawh hlawk ve thung!! A mawi ber tho mai!

Hnung inchhawn tawn! Bye! Thanks for your visit.

17 comments:

Kiamlova said...

E khai Zaia a va han ropui ngai ve le, Pathian hi a tha a ni. Heng hmun ka hmuh chak em em mai te chhungkua a in fang thei hi ka lawmpui tak zet a che u. nangmahni sponsor tu avangin Pathian hnenah lawmthu ka sawi e.
Melisa te unau pawh an fel tawh hle mai, Marcus ring chuan giraff ring a chen thelh em? David Livingston hi a thlan Westminster Abbey a mi hi ka hmu a, Unknown Worrior te nen phumho anni.

ZL said...

Rala kan lo ngaihruat dan leh suangtuah ang hi Africa hi a ni lo tawp a ni. Thiama i post lo en thin hian hmun hma i tarlan reng reng hi a fai, enkawl uluk leh vawn that a nihzia a lang zel.

Ram changkanglo anga kan rilrua kan dah hi keini zawk hi kan changkang lo fe zawk niin a lang.
Hmanni chanchinbu ka chhiarah chuan ti hian an ziak " An analysis ...reveals that there are more ''MPI poor'' people in eight Indian states (421 million in Bihar, Chhattisgarh, Jharkhand, Madhya Pradesh, Orissa, Rajasthan, Uttar Pradesh, and West Bengal) than in the 26 poorest African countries combined (410 million)."
UNDP ho chhut dan a ni.

Chawlh hun tha tak in chhungkua a in hmang thei kan lawmpui a che u.
Nu-i & ZL

Unknown said...

very interesting! in vannei bik hle mai, Pathian malsawmna a ni e.

Mapuii erawh hi chu in-diet ava ngaih tawh hmel ve aw!

b-buata said...

Tuikhawhthla leh ramsa te an hmuhnawm hle mai..

Tin, thlalak tawpber na a, in fanu thlalak khi, a in 'post' fuh ve khawp mai..

Zairemthiama Pachuau said...

@Kiamlova & Puii = Kan awmlai ngei hian rawn kal tum teh u. In inchhir lovang, a nuam khawp asin! Kan lo mikhual ang che u. Min sponsor tute avang hian kan sum sen tur zz zahve kan save thei a, an tilawmawm khawp mai.

Kan fate hian min tihlim ngawt thin asin.

@ZL = I information hriat hi a lo nih dawn tak chu mawle. India ram hi chu mihring hi kan tam hrim hrim a, Africa ramte hi mihring an la tlem avang hian engtin emawni an felfai then mai asin!

An hnen atanga zirlai kan neih tur nia ka hriatte chu:
1. Zun leh ek an thlahdah ve lo. India ram anga khawlaia lekchar mai ang kha an ching ve lo!
2. Zuk leh hmuam an ching ve lo. Drugs ngawlvei an awm ve lo.
3. Hna reng reng a khawih tur bik tak an khawih tir zel. Electric chhia chu electricianin a siam a, thiam inring nazawngin an tum ve lo.
3. Hmun leh hma an an nei fel thlap. Ran talh dawnin a talhna hmunah ngat an talh a, vety doctorin a endik leh ngat a. Kawngkam hmun bawlhhlawhah eitur thlai leh chawhmeh zawrh an ching ve lo.

@Fela = Ha ha ha! Mapuii nuih a za lutuk!

@B-buata = Thanks a lot, kan fanu hi ka hrilh a, a lawm var var khawp mai.

chhana renthlei said...

Patna, Bihar khawpui m rum rutmai a kan chenho lai khan heng hi thleng phak tur chuan i inring lo anih kha....Pathian hi ava tha tak em...keini pawh chhungkuain India ram khawpui ber Delhi-ah kan awm anga...AC Car-in chhungkuain kan leng ang tih ngaihna ka hrephak lo mai pawh a ni lo...mahse Lalpan chu chu min chantir si....Lalpan ropuina chang se....rawngbawl tura min koto duhdan hi hre rengin thlarau bo chhanchhuah leh ringtharte sawhnghehna atan Amah atanga kan chan ropui takte hi Lalpan hmang zel mawlh teh se.

Kirsten Watters said...

Hi Dr Zaia,

Both Claie and I enjoyed looking at your photos and hope you had a good time - it sounds like you did!
Love to you and your family,
Take Care!
Kirsten

Anonymous said...

Wow! Van nawm hmel hlawm e. Livingstone a hi ka mi ngaihsan ber pawl ani. A chhettlatna han fang vel chu aw, chakawm hle mai.

Anonymous said...

A chunga mi khi ka comment ani e.SEKIBUHCHHUAK. Ka id hmangin ka ti thei tlat lo.

lalrinfela said...

A ropui hle mai, David Livingstone a chanchin Ravi Zacchariah sermon ka ngaithla tawh a, ka mittui a tla hial tawh.. a hmun ngeia tlawh phei chuan chona nasa tak a pe che in ka ring...he who has a WHY to live for can bear with almost any HOW.. Great work, keep it up

Varte said...

e khai, Lalpa hi chu a tha mang e ti raw, hmun hrang hrang in tlawh thei a, a lawmawm hle mai.

Victoria falls hi Zimbabwe ram chhungah emaw a awm ka ti a, a ni lo em ni? Hmanni kan Auditor pawh kha Zimbabwen a nia, zin turin min sawm char char mai, Vic falls hi a tawktarh a.. hahaha

Zairemthiama Pachuau said...

@Chhana Renthlei=I tidik lutuk. Patna, Bihar chenho lai kha a ngaihawm ngawt mai tiraw? Bihar khawlum leh uap lutuk mai kan lo tuarchhuak te kha tun hun zel atana Pathian min lo buatsaihna a ni tih ka fiah tulh tulh mai. In rawngbawlnaa hmasawnna te a ropui kan ti a, in tan kan lo tawngtai ve thin e.

@Kirsten & Claire=Thanks for dropping by a comment. Yes we did have a lovely time together. May God bless you abundantly in return.

@Anonymous (Sekibuchhuak)=Lo la zin ve ta che, hmun nuam tak tak a awm ve asin! Inspiration tam tak pe thei tur che a tam mai.

@Lalrinfela=Dr. Livingstone hi a sulhnu a ropui khawp mai. Africa khawmualpui chanchin khawvel dang hriata phochhuaktu hmasa ber a ni. A tawngtai hlumna hmun leh native ten a lung (heart) an phumna pawh hi Zambia ram chhung tho a ni a, la tlawh ngei kan tum.

@Varte=History kan chhiar chuan tunhma British colony hun lai khan Zambia leh Zimbabwe hi ram pakhat Rhodesia a ni a, Southern Rhodesia (tuna Zimbabwe) leh Northern Rhodesia (tuna Zambia) ah then a ni.

I sawi ang hian Victoria Falls hi heng ram pahnihte inrina lai takah a awm a, Zambian side leh Zimbabwean side ah then a ni. He Falls awmna kham leh lei chat dawhzawm hian Lei (bridge) ropui tak a awm a, chu Lei chanve kal kai chuan Zimbabwe ram kan lut a ni mai. He Lei sang tak atang hian African Extreme hoin Bungee Jumping an huaihawt thin a, hemi ni hian kan medical student hruai pakhat pawh a zuangthla ve. Kei ka ngam ve lo. Adventure sport dang whitewater rafting te, micrilite leh helicopter fligt te a tih theih bawk. Lo zin la, Zambia lam atangin kan kal leh dawn nia.

Unknown said...

Thiama, a bengvarthlakin a va mawi hlawm em! I blog tlawh a manhla thin e! Keep it up!

Unknown said...

Very interesting.A lunglenthlak hle mai. Naupang pawh an lo lian toh khop mai.Mapuii pawh a lian tawh hle mai,a hmuhnawm khop mai

Zairemthiama Pachuau said...

@zirachhakchhuak=nu ber ho hian naupangte hi an thang lian chho tlang zel a ni e.

I lo lenglut a, i tilawmawm hle mai. Ni dang zelah pawh aw!

duhawma said...

David Livingstone sulhnu han chhui chu ka va chakve ve...i vannei hle mai. I rawngbawlna ah pawh nasa taka a puih ngei che ka duhsak che. GOD bless you

Sherlock ruata said...

Kal ve ang maiin ka in hria chhungkua vannei in ni e.