Tuesday, December 2, 2008

World Aids Day


Kum dang ang bawkin kuminah pawh World Aids Day chu 1st December 2008 khan urhsun taka hman a ni leh a. He niah hian AIDS avanga thi tate hriatrengna hun te, AIDS avanga fahrahte tan leh AIDS avanga hmeithaite chhawmdawlna hun atan te hman a ni a. Heng hun urhsun leh rilru khawih takte hman a nih hnuah, tlai lamah High School field-ah Manchester fans leh Chelsea fans ten football khelin inelna kan nei a. Thatho leh hlim takin he ni pawimawh tak mai hi kan vui liam thei a ni.


Kan fapa Marcus-a football hi Zambia kan thlen thlak tirh khan Shoprite atangin kan lei a, company tam takin he ball hmang hian an thil siamchhuah an lo pho ual-au a. AIDS pawhin hmun khat chang vein awareness siamna tha tak a ni a, an remhria ka ti khawp mai.






He sign-board, kawngpui sir khata lo intar phenah hian thilthleng tam tak a awm. HIV positive pa pakhat chuan dam duhin traditional healer a pan a. Ani chuan damdawi atan, "hmeichhia mipa la pawl ngailo mutpui la, i dam mai ang", a lo ti a. Chu HIV positive chuan dam duh avangin naupang a pawngsual ta a, dam a hnehin chu naupang khawngaihthlak hnenah chuan HIV hrik a kai ta a ni.






HIV positive kan nih leh nih loh hriat hma hian nasa takin hamthatna a nei. Negative ka lo nih chuan negative ni reng turin ka inveng fimkhur chhunzawm ang a. Positive ka lo nih palh pawhin midang hnena kaidarh lo turte, hrisel taka awm chho turin damdawite ka la thei ang a, ka hma hun lo kal zel tur atan inbuatsaihna tha ka siam theih phah bawk ang. Ka nun la hman chhoh zelna turah thil dah pawimawh hmasak tur ka thlang thiam thei zawk bawk ang.



Kan hmeithai nu hoten lemchan zirtir nei tha tak an chang. Zambia ram hmeichhia za zela 11.3 te hi HIV positive an ni a. AIDS avanga hmeithai tam tak an awm bawk. Hmeichhe dinhmun a la hniam a. An hnam 'widow inheritance' danah hmeithaite chu a thihsantu a pasal u emaw nau mipain nupui atan a chhawm a thiang, nupui pawmlai nei pawh ni sela. Thita a pasal kha AIDS avanga thi anih chuan a nupui kha HIV positive a nihna chance a sang hle a, nupui atana chhawmtu a pasala unaupa tan pawh HIV hrik pumpelh chu thil har tak a ni tawh ang. A nupui pawmlai dangte leh an fa la piang leh turte pawh dinhmun hlauhawmah an awm vek tawh a ni.






Heta kan naupangte hian AIDS avanga fahrah tate hre reng turin min fuih a ni. Zambia ram mipui maktaduai 12 awrh chennaah hian AIDS orphans nuai 6 tehmeuh zuk awm a. Heng fahrahte chhawmdawl tur hian pawl leh mimal inpe tak takte hmangin Pathianin hna a thawk a. Orphans and Vulnerable Children (OVC) programme chu Chikankata-ah pawh tha taka kalpui mek a ni.







Yes I care. Mimal tin zawhna inzawt ta ila. Mahni chhungte bakah hian tute nge kan ngaihsak/duat mamawh leh phu ber? Ka chhanna chu "HIV positive leh AIDS veite" tih a ni. A chhan chu tun hunah rih hi chuan AIDS veite tluka thinhrik leh ngaihthah hi khawvelah an awm lo. Mamawhtute chu anni hi an ni e.












He hmeichhe naupang hmel fel tak sathau khawnvar vuantu hian hma huna 'Beiseina eng' awm chu min thlir tir a. Ani anga he khawvela eng thlentu ni ve thei turin Pathian hnenah ka inhlan nawn leh a ni.









AIDS hian thliar bik a neih loh avangin he natna tudai tur pawh hian inralban thei bik awm loin kan tang tlang vek a ni. Kan puithiamte pawhin an theihna zawnah hmangaihna nen theih tawp an chhuah takmeuh. Mingo hi kan Commanding Officer, Social Worker ni bawk a ni a. Mihang officer ve tho hi Nursing College-a kan Chaplain a ni.





Mapuii leh kan fate nunah pawh Chikankata hian thil danglam a thlen nasa tih ka hmu thin. Kan fanu Melissa-i school bangin a thiante nihphung awta 'nu chauh' neih a rawn ngen haw hlawl mai te hian heta kan naupangte dinhmun a hrilhfiah a. Eng pawh nise, Christmas leh Kumthar aia Good Friday leh World Aids Day ngaihhlut zawkna hmun, Chikankata hi hmun danglam tak chu a ni ve hrim hrim a. Kan tana malsawmna min thlentu a ni leh zel te hi a mak lehna chu a ni.

6 comments:

chhanhima said...

ur doing a great job zaia......hetiang laia thawk nih pawh a zahthlak dawn rum2 alawm....pathian in awmpui/malsawm zel che u rawh se.....emmanuel....

violette said...

keep up the good work!!by the way,civil hospital a house ka tih lai khan opd ah i lokal a,in kal hma kha a nia.....chuan hei i blog ka chhiar a,ka hrechhuak che :)
merry christmas!hav a blessed time

LeaszRalte said...

I thuziakte chhiar a nuamin in thawhna hmunah hian in thinlung zawng zawng nen in thawk a ni tih a hriat theih thin a, chu chuan a tihlu zual thin a ni.
Sermon hluah piahlama rawngbawlna hi vawiinah chuan a pawimawh zual ta hle mai. Indona hmuna remna kawnzawnte, tawrhna hmuna tuartute ngaihsak leh mipuite thinlung sukthlek kawng dik zawka hruaite leh thil dang tam tak...tih tur leh thawh tur hi a tam hle a ni

ZL said...

In rawngbawlna chanchin hriat hian min va tilawm thin em! A dik e HIV+ te hian hriatthiam an mamawh tak zet a ni. Thinhrik hauh lova hmangaih leh lainatna nena enkawl theitu Chikankata SA damdawi ina thawktute kan chhuang tak zet che u. Sipai Pawl chhuanvawr in ni e. He rawngbawlna kawnga hmahruaitu in nih a takin lantir zel ang che u. Nangni nupa in awm hian keini (Mizote) tan phei chuan a chhuanawm dan a sang leh zual a nia.

ZL said...

In rawngbawlna chanchin hriat hian min va tilawm thin em! A dik e HIV+ te hian hriatthiam an mamawh tak zet a ni. Thinhrik hauh lova hmangaih leh lainatna nena enkawl theitu Chikankata SA damdawi ina thawktute kan chhuang tak zet che u. Sipai Pawl chhuanvawr in ni e. He rawngbawlna kawnga hmahruaitu in nih a takin lantir zel ang che u. Nangni nupa in awm hi keini (Mizote) tan phei chuan a/in chhuanawm dan a sang leh zual a nia.

Zairemthiama Pachuau said...

@chhantea=i tilawmawm lutuk. Nang zawk i titha lutuk e, khawiah pawh awmin kan thiltihna apiangah Pathian tan hian 'a tha ber' tih tum ila, malsawmin a awm thin. Kan theih bak ti theitu pawh Amah a ni si a.

@violette=chiang takin ka hrechhuak thei lo na che a, sounds like you're my old colleague. Thanks for the compliment. Have a blessed future and merry Christmas too.

@leaszralte=tawngtainaah min hre thin tih hriatte, in mi fuihna te hian min nawr kal a, thlamuanna kan nei a ni. I sawi ang hian ringtute hi tunlai khawvel hian 'chona' min va pe nasa em! Indona hi Lalpa ta anih avangin hnehna kan chan ngei kan ring.

@ZL=kan va lawm thin em, in mi fuihna leh duhsaknate hi! Tling lo taka kan rawngbawlna te Pathianin a chhem alh thin a ni tih kan hmu thin hian phurna min pe thar a, a tana inpe zual zel turin min nawr kal thin.

I agree with you on your comment on Chikankata. Chikankata, with all its imperfections, is unique in the eyes of God and occupies a special position in the minds of those whoever had come across it.
I don't know why, but God just lets it happen.